Periodontologia jest dziedziną stomatologii zajmującą się profilaktyką i leczeniem chorób przyzębia (potocznie nazywanych „paradontozą”) i chorób błon śluzowych jamy ustnej. Choroby przyzębia to cała grupa przewlekłych schorzeń zapalnych niszczących tkanki utrzymujące zęby w zębodołach. W skrajnych przypadkach prowadzą one do rozchwiania, a nawet utraty zębów. Choroby przyzębia występują powszechnie - szacuje się, że dotyczą 50% dorosłych i są główną przyczyną utraty zębów. Negatywnie wpływają na odżywianie, ogólny stan zdrowia, mowę i wygląd twarzy, a tym samym mogą znacząco obniżać jakość naszego życia. Są to schorzenia przewlekłe, a ich objawy przez długi czas mogą pozostawać niezauważone.
Najczęstszymi symptomami chorób przyzębia są: zaczerwienienie, obrzęk i zmiana konsystencji dziąseł, krwawienia dziąseł, wysięk ropny, ruchomość i migracje zębów, recesje dziąseł (odsłonięcie korzeni zębów).
Do najczęściej występujących chorób przyzębia zaliczamy zapalenia dziąseł i przyzębia wywołane płytką nazębną, a także recesje dziąseł.
Leczenie chorób przyzębia
Choroby przyzębia często prowadzą do różnych nieprawidłowości, a nawet utraty zębów i dlatego leczenie periodontologiczne stanowi tylko element kompleksowego leczenia stomatologicznego. Wielu pacjentów z zapaleniem przyzębia wymaga leczenia ortodontycznego, chirurgicznego czy protetycznego. Każdy przypadek jest traktowany indywidualnie i dla każdego pacjenta przygotowywany jest odrębny plan leczenia. W samym leczeniu periodontologicznym wyróżniamy cztery fazy leczenia: ogólną, przyczynowa, korekcyjną i podtrzymującą, co pokazuje, że leczenie chorób przyzębia jest długoczasowe i wymaga dobrej współpracy lekarza z pacjentem.
W fazie ogólnej lekarz przeprowadza dokładny wywiad niezbędny do zdiagnozowania przyczyn choroby i wyeliminowania czynników ryzyka jej dalszego rozwoju.
Celem kolejnej fazy leczenia jest wyeliminowanie bakterii poprzez profesjonalne usunięcie złogów płytki i kamienia nazębnego. Z pomocą narzędzi mechanicznych (ręcznych i ultradźwiękowych) lekarz przeprowadza zabieg tzw. skalingu poddziąsłowego z oczyszczeniem i wygładzeniem powierzchni korzeni zębów (w przypadku istnienia kieszeni przyzębnych). Do wygładzenie powierzchni zębów stosuje się piaskarki, narzędzia ręczne - kirety oraz polerowanie pastami. Dodatkowo mogą być zalecane preparaty o działaniu antyseptycznym w postaci płukanek i żeli.
Czasami wskutek zachodzącego procesu chorobowego powstają tzw. kieszenie przyzębne, czyli kieszenie patologiczne, które powstały z uszkodzenia połączenia dziąsła z powierzchnią korzenia zęba, przez co bakterie bez trudu dostają się między dziąsło a korzeń i niszczą kość wyrostka zębodołowego. W głębokich kieszeniach gromadzi się płytka nazębna i kamień poddziałowy, co sprzyja rozwojowi bakterii beztlenowych, które w głównej mierze powodują niszczenie przyzębia. W takich przypadkach, po oczyszczeniu powierzchni korzeni, periodontolog aplikuje bezpośrednio do kieszeni leki (np. chlorheksydyny lub doksycykliny), co działa przeciwbakteryjnie.
Powyższe procedury są określane mianem niechirurgicznego leczenia przyzębia. W wielu przypadkach wystarczają i eliminują objawy zapalenia tkanek przyzębia.
Jeśli stan dziąseł tego wymaga, dalsze leczenie obejmuje specjalistyczne zabiegi z zakresu chirurgii przyzębia oraz odpowiednie leczenie ortodontyczne czy protetyczne.
Do specjalistycznych chirurgicznych procedur periodontologicznych zalicza się zabiegi regeneracji tkanek przyzębia, pozwalające na pełne anatomiczne i funkcjonalne odtworzenie wszystkich elementów przyzębia, czyli cementu korzeniowego, ozębnej i kości. Te zabiegi wykonuje się w technice tzw. chirurgii minimalnie inwazyjnej, która cechuje się tworzeniem niewielkiego pola zabiegowego, powodując jedynie dyskretny dyskomfort pozabiegowy. W trakcie zabiegu stosuje się różnego rodzaju biomateriały celem wypełnienia ubytków kostnych.
W przypadku bardzo zaawansowanej choroby przyzębia powodującej patologiczną ruchomość (przemieszczanie) zębów, wykonuje się tzw. szynowanie zębów rozchwianych. Wtórnie do ubytku kości zęby trącą podparcie w wyrostku kostnym, a co za tym idzie wzrasta ich ruchomość. Niekiedy można zastosować wprowadzenie bardzo estetycznej szyny stabilizującej zęby. Używa się do tego przezroczystych włókien szklanych, które zatapia się w ząb pokrywając estetycznym wypełnieniem w kolorze zęba. Szyna jest niewidoczna i powoduje stabilizację zębów, dzięki temu uzyskuje się efekt ich umocnienia. Połączone zęby lepiej opierają się siłom je wyważającym, proces gryzienia i żucia rozkłada się na większą ich ilość, a wędrowanie, przechylanie czy wysuwanie się zębów zostaje zatrzymane.
Innym rodzajem chirurgicznej interwencji periodontologicznej jest usunięcie części zęba. Dzieje się tak, kiedy np. jeden z korzeni zęba trzonowego jest otoczony rozległym ubytkiem kości, która przy pozostałych korzeniach jest zachowana w dobrym stanie.
